[Theravada] Tạng Vi Diệu Pháp - HT. Tịnh Sự (Bộ 8 Cuốn) - Phiên Bản Chính Thức

Abhidhammapitaka (Tạng A-Tỳ-Đàm) dịch là Tạng Vô-Tỷ-Pháp, là một trong ba Tạng Giáo Lý của Phật Giáo.

Tạng Abhidhamma đặc thù hơn tạng Suttanta (kinh) và Tạng Vinaya (Luật) trên phương diện nghiõa lý, trình bày pháp chơn tướng bản thể (Sabhāva-dhamma), vì ý nghĩa cao siêu nhặt nhiệm, nên có chỗ dịch là Vi Diêu Pháp.

Tạng Abhidhamma có bảy bộ:

1- Dhammasangani (Bộ Pháp Tụ)

2- Vibhanga (Bộ Phân Tích)

3- Dhātukathā (Bộ Chất Ngữ)

4- Puggalapaññatti (Bộ Nhơn Chế Định)

5- Kathāvatthu (Bộ Ngữ Tông)

6- Yamaka (Bộ Song Đối)

7- Patthana (Bộ Vị Trí)

Như vậy bộ Dhammasangani (Pháp Tụ) là bộ khởi đầu; qui tụ những mẫu đề chính yếu (mātikā) của Tạng Abhid-hamma.

Bộ Dhammasangani được Đức Phật thuyết trọn mười hai ngày, trong thời gian ba tháng an cư tại Cung Đạo Lợi (tāvatimsa) gồm có 1300 pháp uẩn (Dhammakhandha), 987 đoạn (pabba), bốn chương (kanda):

a- Cittupādakandam - Chương tâm sanh

b- Rūpakandam - Chương sắc

c- Nikkhepakandam - Chương toát yếu

d- Atthuddhārakandam - Chương trích yếu

Bộ Dhammasangani, nội dung xoay chuyển quanh ba loại mẫu đề (mātikā) là:

- Mẫu đề tam: - Tikamātikā

- Mẫu đề nhị: - Dukamātika

- Mẫu đề kinh: - Suttantamātikā.

* Mẫu đề tam có hai mươi hai đề tài, gồm sáu mươi sáu câu, như đề thiện (kusalatika) gồm: - Các pháp thiện - (kusalādhammā) - các pháp bất thiện (akusalā dhammā) các pháp vô ký (Abyākatā dhammā)... Như vậy mỗi đề có ba câu, nên hai mươi hai đề có sáu mươi sáu câu.

* Mẫu đề nhị có một trăm đại đề, gồm hai trăm tiểu đề, như đề nhân (hetuduka) gồm: - Các pháp nhân (hetu dhamma) - Các pháp phi nhân (no hetu dhammā) Như vạäy mỗi đại đề có hai tiểu đề, nên một trăm đại đề có hai trăm tiểu đề.

* Mẫu đề kinh có bốn mươi hai đầu đề, gồm tám mươi bốn câu. Mẫu đề này, mỗi đề cũng nói lên hai khía cạnh, nhưng không cần đối nhau, chỉ nói từng đôi pháp theo ý nghĩa kinh tạng, như đề phần minh (Vijjkābhāgīduka) có hai câu là: - các pháp phần minh (Vijjkābhāgino dhammā) và - Các pháp phân vô minh (Avijjābhāgino dhammā)...

Khi nêu lên một đề pháp nào trong mỗi đại tiền đề, Bộ Dhammasangani đã trình bày chi pháp của đề pháp đó. Điểm đặc sắc khác của Bộ Dhammasangani là định nghĩa làm sáng tỏ tâm, sở hữu tâm, sắc pháp. Đặc điểm này đã gây hứng thú và lợi ích cho những học giả nghiên cứu.

Về hình thức, Bộ Dhammasangani dẫn giải theo cách vấn đáp, nghĩa là có một câu hỏi đưa ra thì có một câu giải đáp liền đó. Đặc điểm này cũng giúp nhiều lợi ích, do có sự nhấn mạnh mỗi vấn đề, nên dễ chú ý, dễ nắm lấy ý nghĩa.

Như vậy bộ Dhammasangani là một Bộ Luận có giá trị then chốt, là chìa khóa để mở cửa kho tàn vô tỷ, không thể không nằm căn bản Bộ Pháp Tụ này mà nghiên cứu dễ dàng các Bộ luận khác; một cơ sở mà các học giả nghiên cứu Tạng Abhidhamma phải đứng trên đó.

Bộ Dhammasanganicũng cũng có thể là Bộ sách làm cơ sở cho Pháp môn Thiền Quán, là một cẩm nan cho các hành giả tu tuệ, muốn thấu đáo tinh tường đề mục tu tập như: - Danh sắc, ngủ uẩn, trạng thái tâm, sở hữu tâm, sắc pháp ...

Chính Bộ Dhammasangani này giải rõ các vấn đề.

Chùa Siêu Lý, ngày 1-9-1975.

Hòa Thượng Tịnh Sự Santakicco.

=*=*=*=*=

Sách cũng có bán tại DAVIBOOKS - SÁCH ĐẤT VIỆT, chi nhánh:

-  A30/9 QL50, Bình Hưng, Bình Chánh, TP.HCM (028. 6265 2039)

Davibooks đem đến cho Quý độc giả những cuốn sách mới nhất, nhanh nhất, và chất lượng nhất.